Podatkowe nowości, czyli ważne zmiany w podatku CIT i VAT.

Dalsze uszczelnianie systemu podatkowego, wdrażanie przepisów unijnych dyrektyw, promowanie określonego rodzaju aktywności, zwłaszcza innowacyjnej, rzadziej zmniejszanie obciążeń dla podatników – to cele, które przyświecają ustawodawcy przy wprowadzaniu kolejnych zmian podatkowych. W ostatnim czasie na pierwszy plan wysuwa się pierwszy z nich, co znajduje odzwierciedlenie w niedawnych nowelizacjach przepisów. Początek 2019 r. stał pod znakiem licznych zmian w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), a już wkrótce czeka nas rewolucja w podatku od towarów i usług (VAT). W tym artykule skupiono się na najistotniejszych zmianach, mogących mieć zastosowanie do firm z branży budowlanej oraz spółdzielni mieszkaniowych.

Istotnie zmieniły się zasady rozliczania kosztów uzyskania przychodu związanych z samochodami firmowymi. Przede wszystkim postanowiono ograniczyć możliwość korzystania z korzystnego podatkowo leasingu samochodów osobowych klasy premium – od 1 stycznia raty leasingowe podlegają pełnemu uwzględnieniu w kosztach podatkowych tylko jeżeli wartość samochodu nie przekracza 150.000 zł. Podobne ograniczenie dotyczy kosztów ubezpieczenia takiego pojazdu. Dla odmiany do 150.000 zł wzrósł limit amortyzacji samochodów osobowych. Poważnym ograniczeniem jest natomiast wyłączenie z kosztów uzyskania przychodu 25% wydatków eksploatacyjnych dotyczących samochodu osobowego wykorzystywanego również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika. Wprowadzenie takiego obostrzenia i tak jest wyrazem swego rodzaju kompromisu pomiędzy zamierzeniami Ministerstwem Finansów a oczekiwaniami podatników – zgodnie z pierwotną propozycją odliczeniu od przychodu miało podlegać tylko 50% wydatków eksploatacyjnych.

Warto dodać, że Ministerstwo Finansów na bieżąco, choć nie zawsze oficjalną drogą, informuje jak należy interpretować nowe przepisy w zakresie rozliczania samochodów firmowych. Przykładowo niedawno media obiegła informacja, że zdaniem Ministerstwa ograniczenie rozliczania kosztów podatkowych z tytułu ubezpieczenia nie dotyczy ubezpieczeń obowiązkowych, zaś w zakresie kosztów leasingu ma zastosowanie tylko do kapitałowej części raty. Warto zatem śledzić pojawiające się wyjaśnienia i interpretacje.

Zmiany niekorzystne dla podatników wprowadzono w zakresie tzw. podatku od przychodów z nieruchomości komercyjnych. Od 1 stycznia ma on zastosowanie do przychodów z niemal każdego rodzaju budynku, a nie tak jak to było dotychczas jedynie z budynków handlowo-usługowych i biurowych. Istotne jest tylko, aby budynek taki był wynajmowany, dzierżawiony lub oddany w używanie na podstawie innej umowy o podobnym charakterze. Ponadto kwota wolna od podatku w wysokości 10.000.000 zł ma obecnie zastosowanie do całości przychodów z nieruchomości komercyjnych, a nie do przychodów z każdego budynku osobno. Oznacza to, że opodatkowaniem została objęta większa grupa podmiotów.

Poważnym zmianom uległy zasady opodatkowania podatkiem u źródła, obejmującego w szczególności dywidendy i należności wypłacane za granicę. Chcąc zapewnić fiskusowi większą kontrolę nad korzystaniem przez podatników ze zwolnień podatkowych wynikających z krajowych przepisów oraz umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, ustawodawca przewidział, że podmiot wypłacający należności przekraczające łącznie kwotę 2.000.000 zł na rzecz tego samego podatnika powinien pobrać i odprowadzić podatek u źródła, a następnie może wystąpić o jego zwrot, przy czym organ podatkowy weryfikuje zasadność takiego zwrotu. W celu zachowania płynności podatnik może wystąpić o wydanie opinii o stosowaniu zwolnienia lub złożyć oświadczenie określone w przepisach, przy czym każde z tych rozwiązań ma pewne minusy. Zmiany w zasadach rozliczania podatku u źródła okazały się tak radykalne, że rzutem na taśmę, rozporządzeniem wydanym na dzień przed datą wejścia w życie nowych przepisów ustawy o CIT, Minister Finansów odroczył obowiązek pobrania podatku od niektórych wypłat (np. dywidend wypłacanych na rzecz polskich rezydentów) do 30 czerwca 2019 r. Nie znaczy to jednak, że nowe przepisy już nie obowiązują i że nie należy kontrolować progu, po przekroczeniu którego od 1 lipca należało będzie pobrać i odprowadzić podatek.

Spośród szeregu innych zmian w podatku CIT warto zwrócić uwagę na umożliwienie przez ustawodawcę jednorazowego rozliczenia straty podatkowej do kwoty 5.000.000 zł. Do tej pory możliwość obniżenia dochodu o stratę była rozłożona w czasie. Ponadto wprowadzono m.in. innovation box, czyli ulgę na działalność innowacyjną, a także exit tax, czyli podatek płacony przy przenoszeniu działalności lub aktywów za granicę.

Najistotniejsza w praktyce zmiana w podatku VAT dotyczy tzw. ulgi na złe długi – ze 150 do 90 dni skrócono okres liczony od bezskutecznego upływu terminu płatności, po upływie którego możliwa jest korekta podatku należnego. Analogiczna zmiana dotyczy zasad korekty podatku naliczonego w przypadku niedokonania płatności przez podatnika.

Jak wspomniano, wkrótce podatników czekają znacznie bardziej istotne w podatku VAT. Firmy budowlane będą szczególnie zainteresowane wprowadzeniem obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności (split payment) przy zapłacie za niektóre rodzaje usług i towarów. Komisja Europejska już wyraziła zgodę na jego wdrożenie, a wśród usług objętych obowiązkowym split payment znajdą się m. in. usługi budowlane i to najprawdopodobniej niezależnie od tego, czy będą świadczone przez podwykonawcę czy generalnego wykonawcę. Wprowadzenie obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności powinno nastąpić jeszcze w tym roku.

W ostatnich dniach Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o VAT i Ordynacji podatkowej wprowadzającej nową matrycę stawek VAT. Oprócz zmian w zakresie wysokości poszczególnych stawek istotne znaczenie będzie miało wprowadzenie wiążących informacji stawkowych wydawanych przez organy podatkowe, które nareszcie pozwolą podatnikom uzyskać pewność co do prawidłowej klasyfikacji towarów i usług oraz wynikającej z tego wysokości stawki VAT.

Kolejna spodziewana zmiana będzie dotyczyć zastąpienia deklaracji podatkowych jednolitym plikiem kontrolnym JPK_VDEK, co ma nastąpić od lipca 2019 r. i stanowić będzie spore wyzwane dla księgowych oraz informatyków.

Wreszcie można się spodziewać wdrożenia kas rejestrujących online. Docelowo mają one zastąpić elektroniczne kasy fiskalne, przy czym zakłada się ich wprowadzanie etapami. Branża budowlana ma być zobowiązania do ich stosowania jako jedna z pierwszych, ale na razie projekt ustawy w tym zakresie utknął w parlamencie i nie wiadomo, od kiedy kasy fiskalne online będą obligatoryjne.

Podatnicy powinni również pamiętać o jeszcze jednej istotnej zmianie przepisów, która weszła w życie z dniem 1 stycznia. Znowelizowano bowiem Ordynację podatkową, wprowadzając obowiązek przekazywania do organów podatkowych informacji o tzw. schematach podatkowych. Od tej pory każda czynność mogąca wpływać na rozliczenia podatkowe powinna być analizowana pod kątem tego, czy nie stanowi on schematu podatkowego i czy podatnik oraz jego doradcy nie powinni poinformować o niej organów podatkowych. Co gorsza przepisy dotyczące raportowania schematów podatkowych są niejasne i budzą bardzo wiele wątpliwości. Najwyraźniej Ministerstwo Finansów ma tego świadomość, skoro wydało już wiążące objaśnienia podatkowe w tym zakresie, a dokument ten liczy ponad 100 stron.

===

Jak wynika z powyższego, aktywność legislacyjna resortu finansów wymaga stałej analizy przepisów i ich aktualnej interpretacji. Nie ułatwia podatnikom życia również tempo wprowadzania nowych przepisów oraz radykalny charakter niektórych zmian. W tej sytuacji kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa fiskalnego firmy ma czujność i bieżące śledzenie planów legislacyjnych.

Autor: adwokat Grzegorz Keler, Associate w kancelarii prawnej SPCG

Artykuł ukazał się w Forum Budownictwa Śląskiego, nr 54/2019, kwiecień 2019