Odstępne z tytułu odstąpienia od przedwstępnej umowy sprzedaży udziałów nie jest kosztem uzyskania przychodów z tytułu ich zbycia na rzecz innego podmiotu - wyrok NSA z dnia 4 października 2018 r., sygn. II FSK 2840/16.

Przedmiotowy wyrok odnosi się do kwestii możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty odstępnego zapłaconej w związku z odstąpieniem od przedwstępnej umowy sprzedaży udziałów zawartej z jednym podmiotem przy sprzedaży tych udziałów na rzecz innego podmiotu.

Podatnik podpisał przedwstępną umowę sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Dojście sprzedaży do skutku było uzależnione od zgody spółki. Spółka nie wyraziła zgody na zbycie udziałów na rzecz podmiotu, z którym zawarto umowę przedwstępną i zgodnie z postanowieniami umowy spółki wskazała jako nabywcę udziałów jednego z dotychczasowych jej wspólników. W konsekwencji po stronie podatnika, jako wspólnika sprzedającego udziały, pojawiła się konieczność odstąpienia od zawartej umowy przedwstępnej oraz uiszczenia przewidzianej w umowie kwoty odstępnego. Podatnik wystąpił do organu podatkowego z pytaniem, czy zapłacona przez niego kwota odstępnego w związku z odstąpieniem od umowy przedwstępnej może zostać uznana za koszt uzyskania przychodu z tytułu zbycia udziałów na rzecz podmiotu wskazanego przez spółkę.

Zarówno organ podatkowy, jak i sądy administracyjne, wyraziły negatywne stanowisko w powyższej kwestii. Wskazano, że podstawowym kryterium pozwalającym zaliczyć dany wydatek do kosztów odpłatnego zbycia udziałów, jest jego obligatoryjny charakter. Kosztami zbycia udziałów mogą być tylko te wydatki, które są niezbędne, konieczne do tego, aby transakcja zbycia udziałów mogła dojść do skutku. Zapłata odstępnego w związku z odstąpieniem od umowy przedwstępnej tych kryteriów nie spełnia, gdyż nie była warunkiem koniecznym dla zbycia udziałów innej osobie.

Wynagrodzenie z tytułu umorzenia udziałów nie musi być ustalane na poziomie rynkowym - interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 22 października 2018 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.477.2018.1.SJ.

Z wnioskiem o wydanie interpretacji wystąpiła osoba fizyczna będąca wspólnikiem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Wnioskodawca planował zbycie części przysługujących mu udziałów w spółce na rzecz spółki w celu ich umorzenia. Wynagrodzenie z tego tytułu miało zostać ustalone na poziomie niższym niż wartość rynkowa udziałów na moment umorzenia.

W związku z tym wystąpiono z pytaniem, czy w takiej sytuacji zastosowanie znajdzie przepis art. 19 ust. 1 Ustawy o PIT, zgodnie z którym organ określa przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy w wysokości wartości rynkowej, jeżeli cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej udziałów.

Wnioskodawca wskazał, że przyjęcie, iż minimalna wysokość wynagrodzenia z tytułu umorzenia udziałów powinna co najmniej odpowiadać ich wartości rynkowej, oznaczałoby, że w przypadku spółki z o.o., w której wartość rynkowa udziałów przewyższa wysokość kapitału zakładowego, wobec zakazu obniżania kapitału zakładowego poniżej ustawowego progu wynikającego z art. 154 § 1 KSH, nie mogłoby dojść do umorzenia udziałów za wynagrodzeniem finansowanym z obniżenia kapitału zakładowego.
Oznaczałoby to, że przepisy KSH, kształtujące uprawnienia spółki do umorzenia udziałów, stoją w sprzeczności z przepisami art. 19 Ustawy o PIT. Uzasadnione jest twierdzenie, że intencją racjonalnego ustawodawcy nie było tworzenie takiej wewnętrznej sprzeczności w systemie prawa, co przesądza o dopuszczalności ukształtowania wynagrodzenia z tytułu umorzenia udziałów na poziomie niższym niż ich wartość rynkowa.

W wydanej interpretacji podatkowej organ uznał stanowisko podatnika za prawidłowe.

Spełnienie innego świadczenia w miejsce zwrotu przedmiotu oddanego do depozytu nieprawidłowego nie skutkuje powstaniem przychodu po stronie depozytariusza - wyrok NSA z dnia 25 października 2018 r., sygn. II FSK 2519/18.

Stroną w postępowaniu była spółka kapitałowa, która na podstawie umowy depozytu nieprawidłowego zamierzała przekazać do innego podmiotu (depozytariusza) nadwyżki zapasów zboża.

Zwrot towaru oddanego do depozytu miał nastąpić na żądanie spółki, a najpóźniej z chwilą wygaśnięcia umowy. W przypadku braku możliwości zwrotu towarów oddanych do depozytu, depozytariusz miał mieć możliwość wydania innych rzeczy o tożsamej wartości rynkowej. Spółka wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji w zakresie skutków podatkowych takiego wydania. W ocenie organu podatkowego wydanie przez depozytariusza przedmiotu innego niż oddany pierwotnie w depozyt nieprawidłowy powinno skutkować powstaniem przychodu po stronie depozytariusza, na podstawie art. 14 Ustawy o CIT.

NSA uznał stanowisko organu za nieprawidłowe stwierdzając, że zwrot przedmiotu depozytu nieprawidłowego, następujący poprzez wydanie innych rzeczy niż te, które zostały oddane do depozytu, nie spowoduje po stronie spółki powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu CIT, jeżeli wartość rynkowa przedmiotów wydanych przez depozytariusza będzie równa wartości rynkowej rzeczy złożonych uprzednio do depozytu.

Odliczenie VAT od wydatków na usługi doradcze związane z przejęciem spółki, do którego ostatecznie nie doszło - wyrok TSUE z dnia 17 października 2018 r., sygn. C-249/17.

TSUE uznał, że podatnik ma prawo do odliczenia VAT od wydatków poniesionych w związku z planowanym przejęciem spółki, które jednak nie doszło do skutku, jeżeli w związku z tym przejęciem podatnik miał świadczyć usługi opodatkowane VAT.
Podmiot, którego jedynym przedmiotem działalności jest obejmowanie udziałów i akcji w spółkach, bez uczestniczenia bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu tymi spółkami, nie ma statusu podatnika VAT. Nabywanie i posiadanie udziałów lub akcji spółek nie stanowi bowiem działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o VAT. Takiemu podmiotowi nie przysługiwałoby prawo do odliczenia VAT w zakresie wskazanym powyżej.

Inaczej jest w sytuacji, gdy nabyciu udziałów lub akcji towarzyszy pośredni lub bezpośredni udział w zarządzaniu spółkami, w których udziały lub akcje zostały nabyte, jeżeli skutkuje to dokonywaniem czynności podlegających opodatkowaniu VAT, takich jak świadczenie usług administracyjnych, księgowych, handlowych i technicznych, bez uszczerbku dla praw akcjonariusza lub wspólnika. Taka działalność podlega bowiem opodatkowaniu VAT. Podmiot, który dokonuje czynności przygotowawczych wpisujących się w ramy projektu nabycia akcji spółki z zamiarem prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na uczestniczeniu w zarządzaniu tą spółką, poprzez świadczenie na jej rzecz usług w zakresie zarządzania opodatkowanych VAT, należy uważać za podatnika VAT. W takich okolicznościach podatnik ma prawo do odliczenia VAT od wydatków poniesionych w związku z planowanym przejęciem spółki również wówczas, gdy do planowanego przejęcia nie doszło.

Zasady opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem ^ od nieruchomości w roku 2017 - wyrok 7 sędziów NSA w Warszawie z dnia 22 października 2018 r., sygn. II FSK 2983/17.

NSA uznał, że w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2017 r. opodatkowaniem podatkiem od nieruchomości objęte były fundament i wieża oraz elementy techniczne elektrowni wiatrowej, o których mowa w art. 2 pkt 2 ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.

W kontekście tego wyroku należy przypomnieć, iż kolejna nowelizacja przepisów z zakresu podatku od nieruchomości przywróciła od dnia 1 stycznia 2018 r. zasady, zgodnie z którymi opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają jedynie części budowlane elektrowni wiatrowych, bez ich elementów technicznych (turbin). Wiele gmin miało wątpliwości, czy analogiczne zasady należy stosować również w odniesieniu do stanu prawnego obowiązującego w roku 2017, a wątpliwości te wynikały z literalnego brzmienia przepisów, które wskazywało na opodatkowanie również części technicznych elektrowni wiatrowych.

Wskazaną kwestię rozstrzyga przedmiotowy wyrok NSA.

Zmiany w ustawach podatkowych, które mają obowiązywać od 1 stycznia 2019 r.

W dniu 26 października 2018 r. Senat przyjął zmiany w przepisach PIT, CIT oraz Ordynacji podatkowej, które mają wejść w życie od 1 stycznia 2019 r. Poza „exit tax”, którego zasady zostały przedstawione w poprzednim numerze newsletter’a, procedowana nowelizacja wprowadza m.in. następujące zmiany:

• Płatnicy PIT będą zobowiązani do przesłania do urzędu skarbowego formularzy PIT-11 i PIT-8C do końca stycznia. Dotychczas formularze były przekazywane do końca lutego.
• Organy KAS będą mogły wypełniać zeznania podatkowe za podatników, z zachowaniem prawa podatnika do korekty danych wprowadzonych przez organy KAS.
• Uchylony zostanie przepis wykluczający możliwość wspólnego rozliczenia małżonków w przypadku złożenia zeznania po terminie.
• Możliwe będzie zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów rat leasingu w wysokości nie wyższej niż 150.000 PLN oraz 255.000 PLN w przypadku aut elektrycznych; w przypadku osób fizycznych wykorzystujących samochody osobowe zarówno dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, jak i dla celów prywatnych, możliwe będzie zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów jedynie 70% wydatków.
• Przewidziana w Ordynacji podatkowej klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania będzie mogła być stosowana w każdym przypadku, niezależnie od wartości korzyści majątkowej osiągniętej przez podatnika; do tej pory stosowanie klauzuli mogło nastąpić, jeżeli korzyść majątkowa osiągnięta przez podatnika przekroczyła 100.000 PLN.
• Wydłużeniu ulegnie termin, w jakim będzie można skorzystać z ulgi mieszkaniowej; przychód ze sprzedaży nieruchomości mieszkalnej będzie podlegał zwolnieniu z opodatkowania PIT pod warunkiem wydatkowania środków uzyskanych ze sprzedaży na własne cele mieszkaniowe podatnika w ciągu trzech lat od dnia sprzedaży; dotychczas termin ten wynosił dwa lata.
• Podatnicy CIT, u których przychody osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 EUR, będą mieli prawo do zastosowania stawki podatkowej w wysokości 9%; stawka będzie miała zastosowanie do przychodów (dochodów) innych niż przychody z zysków kapitałowych.
• W przypadku konwersji pożyczki udzielonej spółce na jej kapitał zakładowy kosztem uzyskania przychodu po stronie wspólnika wnoszącego wkład niepieniężny będzie kwota pożyczki faktycznie wpłacona na konto spółki, nie wyższa jednak niż wartość wkładu niepieniężnego wynikającego z dokonanej konwersji.