Definicja konkursu w rozumieniu Ustawy o PIT - wyrok NSA z dnia 15 maja 2019 r., sygn. II FSK 1402/17.

NSA stwierdził, że nie można uznać za konkurs w rozumieniu art. 30 ust. 1 pkt 2 Ustawy PIT przedsięwzięcia, w którym za zwycięzcę uznaje się każdego uczestnika, który osiągnie w danym przedziale czasu określoną wartość obrotów z tytułu sprzedaży towarów oferowanych przez organizatora.

Stroną w postępowaniu była spółka, która w celu zwiększenia efektywności sprzedaży przyznawała nagrody na rzecz tych sprzedawców, którzy w danym okresie rozliczeniowym osiągnęli założony poziom sprzedaży. W ocenie NSA w takiej sytuacji nie można mówić o elemencie rywalizacji, który jest kluczowy dla uznania danej inicjatywy za konkurs, o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 Ustawy PIT.

Ze względu na fakt, że pojęcie konkursu nie zostało zdefiniowane w Ustawie o PIT, omawiane zagadnienie w dalszym ciągu budzi wiele wątpliwości po stronie podatników. Wskazany powyżej wyrok jest jednak kolejnym orzeczeniem NSA, w którym podkreślono element konkurencyjności, jako cechę charakterystyczną konkursu, o którym mowa w Ustawie o PIT. Wcześniej analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane m.in. w wyroku NSA z dnia 7 października 2017 r., sygn. II FSK 2540/15.

Zasady opodatkowania otrzymanych przez spółkę dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach podmiotu szwajcarskiego - wyrok NSA z dnia 8 maja 2019 r., sygn. II FSK 1306/17

Sprawa dotyczyła polskiej spółki, która była właścicielem udziałów w spółce kapitałowej mającej siedzibę na terytorium Szwajcarii i uzyskiwała z tego tytułu dywidendy.

Polska spółka wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji w zakresie potwierdzenia, że otrzymywane przez nią dywidendy ze spółki szwajcarskiej podlegają zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 20 ust. 3 Ustawy CIT. Spółka wskazała, że wypłacane na jej rzecz dywidendy, zgodnie z prawem szwajcarskim, podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania podatkiem kapitałowym. Jednocześnie zapłacona kwota podatku kapitałowego jest kosztem uzyskania przychodu dla celów podatku dochodowego. Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe, wskazując, że zgodnie z art. 20 ust. 16 Ustawy CIT zwolnienie nie znajduje zastosowania do dywidend i innych dochodów (przychodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, w części, w jakiej wypłacane z tego tytułu kwoty w jakiejkolwiek formie podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, odliczeniu od dochodu, podstawy opodatkowania lub od podatku spółki wypłacającej.

NSA nie podzielił stanowiska organu podatkowego, wskazując, że w świetle art. 20 ust. 16 Ustawy CIT zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów lub odliczenie od dochodu, podstawy opodatkowania lub od podatku musi odnosić się do podatku dochodowego. Przepis ten nie obejmuje natomiast sytuacji, gdy dywidenda wypłacona przez spółkę szwajcarską podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania podatkiem kapitałowym i tak obliczony podatek kapitałowy podlega zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym.

Określenie momentu wykonania usługi budowlanej dla celów VAT - wyrok TSUE z dnia 2 maja 2019 r., sygn. C-224/18.

Zgodnie z przedmiotowym wyrokiem TSUE w przypadku usług budowlanych lub budowlano-montażowych dla oceny momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT istotna jest data podpisania protokołu odbioru prac. Moment ich faktycznego zakończenia przed wystawieniem takiego protokołu nie ma w tym przypadku znaczenia.

Zgodnie ze stanowiskiem TSUE, w świetle przepisów regulujących opodatkowanie VAT usługa może zostać uznana za wykonaną dopiero wtedy, gdy jest wyświadczona z sposób kompletny. Taka sytuacja następuje natomiast, co do zasady, dopiero w momencie podpisania protokołu odbioru prac. TSUE zastrzegł jednak, że dla oceny powyższej kwestii w każdym przypadku istotne znaczenie mają zapisy konkretnej umowy o wykonanie usług budowlanych. Podpisanie protokołu odbioru powinno mieć istotne znaczenie, gdy treść umowy przewiduje prawo zamawiającego do zweryfikowania prac, zanim zostaną zaakceptowane oraz obowiązek usługodawcy polegający na dokonaniu koniecznych zmian.

Wskazana powyżej kwestia budzi liczne wątpliwości, zarówno po stronie polskich podatników, jak i organów podatkowych, które w licznych interpretacjach wskazywały, że datą powstania obowiązku podatkowego w odniesieniu do usług budowlanych jest data faktycznego zakończenia robót. Natomiast w świetle interpretacji ogólnej wydanej przez Ministra Finansów dnia 1 kwietnia 2016 r. istotne znaczenie ma data zgłoszenia robót budowlanych do odbioru. Zgodnie z opublikowanym dnia 31 maja 2019 r. komunikatem Ministerstwa Finansów, wskazany powyżej wyrok nie powinien zmienić stanowiska zaprezentowanego we wskazanej interpretacji ogólnej.

Dodatnia wartość firmy nie podlega opodatkowaniu PCC - wyrok NSA z dnia 23 maja 2019 r. sygn. II FSK 1393/17.

Sprawa dotyczyła spółki, która w związku z zakupem zorganizowanej części przedsiębiorstwa była zobowiązana do rozliczenia PCC. Podatek został pobrany przez notariusza również od tej części kwoty uiszczonej przez spółkę, która przewyższała wartość rynkową aktywów nabytych w ramach zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Spółka wystąpiła z wnioskiem o interpretację w celu potwierdzenia prawidłowości takiego podejścia, wskazując, że sprzedaż przedsiębiorstwa (zorganizowanej części przedsiębiorstwa) nie jest wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu PCC, a zatem opodatkowaniu podlega sprzedaż poszczególnych rzeczy i praw majątkowych wchodzących w skład tego przedsiębiorstwa, a wartość firmy (goodwill) do żadnej z tych kategorii nie należy.

Organ uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Wskazał, że opodatkowaniu podlega wartość rynkowa rzeczy i praw majątkowych nabywanych w ramach zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W ocenie organu, opodatkowaniu powinna podlegać, jako odrębne prawo majątkowe, wartość firmy, rozumiana jako różnica pomiędzy ceną uiszczoną przez kupującego za przedsiębiorstwo a wartością rynkową rzeczy i praw majątkowych wchodzących w skład tego przedsiębiorstwa.

NSA nie podzielił stanowiska organu podatkowego, wskazując, że dla potrzeb wyjaśnienia pojęcia „wartości firmy” uzasadnione jest odwołanie się do ustawy o rachunkowości oraz ustaw o podatkach dochodowych. Te zaś ustawy odnoszą się do tego pojęcia wyłącznie w kategoriach ekonomicznych, a z ich przepisów wynika, że wartość dodatnia firmy jest wartością wyrażoną w pieniądzu, przyjętą dla celów bilansowych, ma charakter kalkulacyjny i arytmetyczny, jest jedynie wartością ekonomiczną, a nie prawem podmiotowym, które podlegałoby opodatkowaniu PCC.

Orzecznictwo NSA jest w dalszym ciągu podzielone w odniesieniu do wskazanej powyżej kwestii. Tytułem przykładu odmiennej oceny można wskazać wyrok NSA z dnia 14 listopada 2018 r. (sygn. II FSK 3253/16), w którym wskazano, że wartość firmy jest prawem majątkowym, którego wartość rynkowa powinna podlegać opodatkowaniu PCC.

Korzyści podatkowe dla producentów oprogramowania nie bez wątpliwości

Znowelizowane w zeszłym roku przepisy Ustawy PIT dotyczące preferencyjnych kosztów uzyskania przychodu oraz tegoroczna ulga w podatkach dochodowych IP Box mają zachęcić do tworzenia i rozwijania oprogramowania w Polsce. Stosowanie tych ułatwień nie pozwala uniknąć wątpliwości, przede wszystkim co do tego, jak właściwie należy rozumieć pojęcie „program komputerowy” w prawie podatkowym.

Zgodnie z art. 22 ust. 9 i ust. 9b Ustawy PIT, koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich w zakresie działalności twórczej w zakresie programów komputerowych określa się w wysokości 50% uzyskanego przychodu. Skoro mowa jest o prawach autorskich oraz o „twórczości”, to należałoby przyjąć, że określenie program komputerowy użyte w tej ustawie należy rozumieć tak jak samo jak na gruncie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Tym bardziej, że narzędzi do oceny danego programu komputerowego jako przejawu działalności twórczej o indywidualnym charakterze dostarcza właśnie prawo autorskie.

Wspomniana ustawa nie zawiera co prawda definicji programu komputerowego, zaliczając je tylko do kategorii utworów wyrażonych słowem, symbolami matematycznymi oraz znakami graficznymi. Zasadniczo nie ma jednak wątpliwości, że programem komputerowym w rozumienia prawa autorskiego jest, w uproszczeniu, ciąg instrukcji skierowanych do komputera mających postać kodu źródłowego lub wynikowego bądź przygotowawczych materiałów projektowych (np. schematy blokowe rozwinięte następnie do postaci kodu). W konsekwencji elementem programu komputerowego nie jest chociażby graficzny interfejs użytkownika ani instrukcja użytkownika – mogą być one odpowiednio utworem plastycznym i literackim.

Tymczasem w interpretacjach podatkowych dotyczących art. 22 ust. 9b Ustawy PIT wydawanych przez organy administracji skarbowej zakres pojęcia programu komputerowego rozumiany jest dużo szerzej. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 30.03.2018 r. znak: 0112-KDIL3-3.4011.48.2018.2.DS Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że „nie tylko kody źródłowe programów komputerowych wypełniają przesłanki wynikające z art. 22 ust. 9b pkt 1 omawianej ustawy, lecz także opisy koncepcji, analizy, specyfikacje, instrukcje, propozycje rozwiązań architektonicznych, systemowych niebędące składnikami programu komputerowego, ale powstające w związku z tworzeniem takiego programu, a także utwory połączone z programem komputerowym (np. utwory audiowizualne), podręczniki użytkownika, czy też interfejsy użytkownika” (tak również m.in. interpretacja indywidualna z dnia 19.04.2019 r. znak: 0113-KDIPT3.4011.95.2019.3.KK). Takie podejście jest niewątpliwie korzystne dla podatników, ale trzeba pamiętać, że skoro program komputerowy miałby być rozumiany autonomicznie na gruncie prawa podatkowego, to w razie wątpliwości, czy jakiś utwór wytworzony u podatnika kwalifikuje się jako taki program, wieloletnie doświadczenia stosowania prawa autorskiego nie będą przydatne. Podatnik może polegać jedynie na przywołanych wyżej interpretacjach oraz pewnie wykształconym w przyszłości orzecznictwie sądów administracyjnych oraz ewentualnie na wskazówkach zawartych w opracowywanej aktualnie przez Ministerstwo Finansów interpretacji ogólnej.

Poza tym, żeby móc zastosować 50% KUP wciąż musi powstać utwór, a więc rezultat działalności człowieka odznaczający się oryginalnością i indywidualnym charakterem. Istnieje ryzyko, że kod programu, jego interfejs lub dokumentacja, których kształt będzie standardowy lub zdeterminowany wymogami technicznymi, zostaną uznane za niespełniające tych warunków. Muszą być też spełnione pozostałe warunki zastosowania kosztów uzyskania przychodów w preferencyjnej wysokości, np. wyodrębnienie honorarium autorskiego w ramach wynagrodzenia pracowniczego oraz powiązanie go ze stworzonymi przez pracownika utworami.

Otwarte pozostaje pytanie, czy tak szerokie rozumienie pojęcia „program komputerowy”, jak przyjęte w interpretacjach podatkowych na potrzeby stosowania 50% KUP, można stosować również w związku z korzystaniem z preferencyjnej stawki podatkowej wprowadzonej w ramach pakietu IP Box (art. 30ca Ustawy PIT). W tym pierwszym przypadku mowa jest bowiem o „działalności twórczej w zakresie programów komputerowych”, a w drugim o „prawach autorskich do programu komputerowego”.

Problem definicji pojęcia program komputerowy dostrzega Ministerstwo Finansów, jednak w ogłoszonym w dniu 12 kwietnia 2019 r. projekcie objaśnień podatkowych do konsultacji podatkowych dotyczących preferencyjnego opodatkowania dochodów wytwarzanych przez prawa własności intelektualnej IP Box ograniczono się w zasadzie do stwierdzenia, że terminowi „program komputerowy” należy nadać znaczenie „funkcjonalne i celowościowe”. Do czasu wydania w tym zakresie interpretacji bądź opublikowania finalnego brzmienia wyjaśnień bezpieczniej jest więc założyć, że w przypadku IP Box mowa jest o programie komputerowym w „wąskim” rozumieniu, przyjętym w prawie autorskim.

Upływ terminu odroczenia obowiązku poboru podatku u źródła w odniesieniu do określonych typów płatności

Dnia 30 czerwca 2019 r. mija termin odroczenia obowiązku poboru podatku u źródła dla płatności powyżej 2 mln zł.

Odroczenie zostało wprowadzone na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 31 grudnia 2018 r. w sprawie wyłączenia lub ograniczenia stosowania art. 26 ust. 2e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Na mocy rozporządzenia odroczeniem objęte zostały zarówno płatności transgraniczne, jak i dywidendy krajowe. Odroczenie dotyczyło płatności spełniających warunki do zastosowania niższej stawki WHT, zwolnienia z WHT lub niepobrania WHT wynikające z danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub przepisów szczególnych. W przypadku płatności transgranicznych prawo do skorzystania z odroczenia zostało dodatkowo uzależnione od zawarcia przez Polskę z państwem siedziby podatnika umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, która określa zasady opodatkowania dochodów z dywidend, odsetek oraz należności licencyjnych.

Projekt przepisów wprowadzających obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności (ang. split payment) w przypadku wybranych transakcji

Dnia 16 maja 2019 r. Ministerstwo Finansów opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.

Podstawowym celem projektowanych zmian jest zastąpienie mechanizmu odwrotnego obciążenia oraz przepisów dotyczących odpowiedzialności podatkowej nabywcy obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności. Obligatoryjnym stosowaniem mechanizmu podzielonej płatności zostaną objęte płatności dotyczące faktur dokumentujących transakcje dokonane pomiędzy podatnikami,  których  jednorazowa  wartość,  bez  względu  na  liczbę  wynikających  z  niej płatności,  przekracza 15000 zł  lub  równowartość tej kwoty.

Zgodnie z założeniami nowe przepisy mają wejść w życie 1 września 2019 r.