Pod koniec października mija termin na składanie do ESMA uwag do projektu wytycznych w zakresie wynagrodzenia za zarządzanie w formule opłaty za wynik (ang. performance fee) dla funduszy inwestycyjnych typu UCITS („Wytyczne”). Co istotne, jedną z propozycji ESMA jest rozważenie poszerzenia zakresu stosowania Wytycznych również w odniesieniu do alternatywnych funduszy inwestycyjnych skierowanych do klientów detalicznych.

Cel Wytycznych

Celem Wytycznych jest ujednolicenie sposobu pobierania przez zarządzających w krajach Unii Europejskiej opłat zmiennych za zarządzanie na potrzeby zapewnienia inwestorom detalicznym minimalnego, wspólnego poziomu ochrony we wszystkich krajach członkowskich.

Treść Wytycznych

Zakres Wytycznych obejmuje pięć podstawowych obszarów:

• sposób kalkulacji opłat zmiennych,
• zgodność pomiędzy przyjętym modelem opłat zmiennych, a celem i polityką inwestycyjną danego funduszu,
• częstotliwość pobierania opłat zmiennych za zarządzanie,
• wpływ negatywnych wyników funduszu na opłaty zmienne,
• obowiązki informacyjne.

Poniżej przedstawiamy krótki opis, naszym zdaniem, najważniejszych zagadnień w ramach każdego z obszarów. Pełny tekst Wytycznych dostępny jest na stronie internetowej ESMA.

Sposób kalkulacji opłat zmiennych

ESMA proponuje, aby naliczanie opłaty zmiennej odbywało się w oparciu o ustalony przez zarządzającego model jej wyliczania zawierający co najmniej: (i) wskaźnik referencyjny (np. indeks, high- water mark, stopa zwrotu), (ii) okres za jaki pobiera się opłatę zmienną i termin jej wypłaty, (iii) okres za jaki bada się wyniki funduszu, które będą stanowić podstawę do naliczenia wynagrodzenia zmiennego (po którym, nie będzie konieczności kompensacji za negatywne wyniki w danym okresie),  (iv) stawkę opłaty zmiennej (v) częstotliwość naliczania opłaty zmiennej – powinna odpowiadać częstotliwość obliczana wartości aktywów netto funduszu.

Opracowany model naliczania opłaty zmiennej powinien zapewnić, aby pobierana opłata była proporcjonalna do wyników funduszu. Ponadto, zarządzający powinien być w stanie, wykazać, że naliczana opłata zmienna stanowi zarówno rozsądną motywację dla zarządzającego, a jednocześnie jest zgodna z interesem uczestników funduszu.

Znaczenie celów i polityki inwestycyjnej funduszu

W Wytycznych, ESMA proponuje, aby pobierając opłatę zmienną, zarządzający zobowiązany był zapewnić zgodność takiej opłaty z: (i) celem i polityką inwestycyjną funduszu, oraz (ii) profilem ryzyka i zysku funduszu.

Analiza takiej zgodności powinna obejmować:

• weryfikację, czy planowany model naliczania opłaty zmiennej będzie dopasowany do celu i polityki inwestycyjnej funduszu,
• w przypadku funduszy, które naliczają opłatę zmienną odnosząc się do benchmarku – weryfikację czy benchmark jest właściwy dla przyjętego celu i polityki inwestycyjnej oraz właściwie odzwierciedla profil ryzyka i zysku funduszu, z uwzględnieniem różnic pod względem ryzyka pomiędzy celami inwestycyjnymi funduszu, a przyjętym benchmarkiem.

Częstotliwość pobierania opłat zmiennych

Zgodnie z Wytycznymi, zarządzający wyznaczając okres, za jaki pobierana jest opłata zmienna, powinien brać pod uwagę, że:

• opłata zmienna nie powinna być pobierana częściej niż raz do roku (okres, za jaki pobierana jest opłata zmienna, w opinii ESMA, powinien zakończyć się 31 grudnia lub wraz z końcem roku obrotowego funduszu),
• okres, za jaki pobierana jest opłata zmienna, powinien być możliwie zgodny z horyzontem inwestycyjnym funduszu,
• częstotliwość pobierania opłaty zmiennej powinna zapewniać zgodność pomiędzy interesami zarządzającego, a interesami uczestników funduszu.

Negatywne wyniki funduszu

Zgodnie ze stanowiskiem ESMA, opłata zmienna powinna być możliwa do pobrania wyłącznie, jeśli w okresie, za jaki bada się wyniki funduszu, osiągnięta została pozytywna stopa zwrotu. Z zastrzeżeniem kolejnego akapitu, w szczególności, opłata zmienna nie powinna być pobierana w przypadku, gdy w okresie, za jaki bada się wyniki funduszu, nie został wypracowany zakładany wynik lub fundusz osiągnął negatywną stopę zwrotu.

ESMA proponuje, aby istniała możliwość (w pewnym zakresie) zrekompensowania straty w okresie za jaki bada się wyniki funduszu, tak aby możliwa była wypłata opłaty zmiennej.

Powyższe, nie odnosi się do modelu opartego na zasadzie high- water mark. Zgodnie ze stanowiskiem ESMA, w takim przypadku, koniec okresu, za jaki bada się wyniki funduszu powinien być wyznaczany osiągnięciem high- water mark lub w momencie, w którym zostaną dokonane znaczące zmiany w konstrukcji funduszu.

Obowiązki informacyjne

W Wytycznych proponuje się doprecyzowanie istniejących obowiązków informacyjnych wobec inwestorów. ESMA wskazuje, że pobierając opłatę zmienną za zarządzanie zarządzający powinien być zobowiązany do zawarcia, w dokumentach udostępnianych inwestorom (prospekt informacyjny, kluczowe informacje dla inwestorów, materiały marketingowe), informacji o tym fakcie oraz o potencjalnym wpływie opłaty zmiennej na dokonywaną przez inwestora inwestycję. Ponadto inwestorowi powinien zostać przekazany opis sposobu naliczania opłaty zmiennej, ze wskazaniem konkretnych przykładów obrazujących, w jaki sposób opłata będzie obliczana. Cały opis wraz z przykładami powinien być przedstawiony w sposób zrozumiały dla inwestora, umożliwiający mu prawidłowe zrozumienie przyjętego modelu naliczania opłaty zmiennej.

Data zastosowania oraz termin implementacji

Uwagi do projektu Wytycznych można składać do 31 października 2019 r. Nie wcześniej niż w pierwszym kwartale 2020 r. zostanie opublikowane ostateczne brzmienie uzgodnionego dokumentu oraz zostanie wskazany termin rozpoczęcia stosowania określonych w nim zasad. ESMA proponuje, aby dla istniejących funduszy inwestycyjnych termin dostosowania prowadzonej działalności do brzmienia Wytycznych wynosił dwanaście miesięcy od dnia rozpoczęcia ich stosowania. W odniesieniu do funduszy powstałych po dacie wejścia w życie Wytycznych zarządzający będą zobowiązani działać zgodnie z brzmieniem Wytycznych od początku. W związku z tym, w przypadku złożenia przez KNF oświadczenia o stosowaniu Wytycznych w Polsce, towarzystwa funduszy inwestycyjnych zobowiązane będą do dostosowania prowadzonej przez siebie działalności do ich brzmienia (odpowiednio od daty ich stosowania lub w terminie dwunastu miesięcy od tej daty).