Dodatkowe nieodpłatne świadczenie jako przychód zleceniobiorcy - wyrok NSA z dnia 29 maja 2023 r., sygn. akt II FSK 1093/22.

Wyrok NSA dotyczy klasyfikowania jako przychodu z działalności gospodarczej zleceniobiorcy dodatkowych świadczeń sfinansowanych na jego rzecz przez zleceniodawcę.

Podatnik – zleceniobiorca będący osobą fizyczną zawarł ze spółką umowę o świadczenie usług. Spółka zobowiązała się do zapłaty na rzecz podatnika ustalonego wynagrodzenia, a ponadto do świadczeń dodatkowych na jego rzecz, jak wypłaty ekwiwalentu za noclegi, pokrycia kosztów biletów lotniczych i zakup ubezpieczenia medycznego. W ocenie podatnika, do przychodu z jego działalności gospodarczej zaliczyć można tylko kwotę wynagrodzenia płaconego przez spółkę oraz wartość diet, bez uwzględnienia wartości dodatkowych świadczeń od zleceniodawcy.

Dyrektor KIS uznał wartość diet uzyskiwanych przez podatnika za koszt podatkowy. Jednocześnie wszystkie dodatkowe świadczenia uzyskiwane przez podatnika zakwalifikował jako przychód z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, uznając, że stanowią one element wynagrodzenia za świadczoną usługę.

NSA podzielił stanowisko organu podatkowego. Wskazał, iż sfinansowane przez zleceniodawcę dodatkowe świadczenia są nierozerwalnie związane z usługą świadczoną przez podatnika w ramach działalności gospodarczej, gdyż wynikają z tego samego stosunku prawnego. Ponadto świadczenia te zostały spełnione za zgodą i w interesie podatnika oraz stanowią dla niego wymierną korzyść finansową.

Wydatki z tytułu czynszu za najem majątku prywatnego podatkowym kosztem pomimo zapłaty na rachunek spoza tzw. białej listy - interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 2 maja 2023 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.223.2023.1.JG.

Spółka z o.o. dla celów prowadzonej działalności gospodarczej zamierza wynająć od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą (czynnego podatnika VAT) nieruchomość, która stanowi jej majątek prywatny. Z tytułu najmu wynajmujący będzie wystawiał fakturę VAT ze stawką 23%, a kwota czynszu najmu przekroczy 15.000 zł. Płatność czynszu będzie dokonywana na prywatny rachunek wynajmującego nieujawniony na tzw. białej liście, inny niż rachunek bankowy właściwy dla prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, który na tej liście widnieje.

W złożonym wniosku o interpretację indywidualną spółka zapytała, czy w tych okolicznościach będzie przysługiwać jej prawo do ujęcia w kosztach uzyskania przychodów wydatków z tytułu czynszu za najem nieruchomości, płatnego na prywatny rachunek bankowy wynajmującego.

Zdaniem wnioskodawcy, w opisanym stanie faktycznym płacony czynsz nie będzie związany z działalnością gospodarczą wynajmującego, ale z najmem jego prywatnego majątku. Tym samym czynsz zapłacony na rachunek wynajmującego nie widniejący w wykazie, o którym mowa w art. 96b uVAT (tzw. biała lista), będzie mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu.

Dyrektor KIS podzielił stanowisko podatnika.

Organ podatkowy może odmówić przedsiębiorcy prawa do odliczenia podatku naliczonego tylko po spełnieniu określonych warunków - wyrok TSUE z dnia 25 maja 2023 r., sygn. C-114/22.

TSUE wydał wyrok w sprawie C-114/22, dotyczącej zgodności przepisów polskiej uVAT z dyrektywą VAT w przedmiocie przesłanek do odmowy prawa do odliczenia VAT naliczonego.

Sprawa dotyczyła sporu podatnika z organami podatkowymi, które zakwestionowały prawo podatnika do odliczenia VAT naliczonego z faktur VAT dokumentujących sprzedaż znaków towarowych. Jako podstawę decyzji organy podatkowe powołały art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c uVAT, wskazując na pozorność czynności prawnej z art. 83 k.c.

Stanowiska organów podatkowych nie podzielił WSA w Warszawie wskazując, iż nie udowodniły one w sposób właściwy pozornego charakteru transakcji, a tym samym brak było podstaw do zakwestionowana prawa podatnika do odliczenia podatku VAT. Sprawa trafiła przed NSA, który skierował do TSUE pytanie prejudycjalne w przedmiocie zgodności art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c uVAT z unijną dyrektywą VAT.

TSUE uznał, iż stwierdzenie pozorności czynności prawnej na podstawie krajowych przepisów prawa cywilnego jest niewystarczające dla pozbawienia podatnika prawa do odliczenia VAT. Konieczne jest bowiem wykazanie, że transakcja jest pozorna również na gruncie prawa unijnego, a w przypadku faktycznie dokonanej transakcji również wykazanie, iż jest ona wynikiem oszustwa podatkowego lub nadużycia prawa.

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe w VAT nie może być przedmiotem decyzji o zabezpieczeniu - uchwała NSA z dnia 29 maja 2023 r., sygn. akt I FPS 1/23.

NSA w wydanej uchwale orzekł, że dodatkowe zobowiązanie podatkowe, czyli tzw. sankcja VAT z art. 112 b i c uVAT, nie może być przedmiotem decyzji o zabezpieczeniu zobowiązania podatkowego na podstawie art. 33 OrdPod.

Sprawa dotyczyła spółki, wobec której organ podatkowy w trakcie kontroli celno-skarbowej wydał decyzję o zabezpieczeniu zobowiązań podatkowych w zakresie VAT. Organ określił przybliżoną kwotę zobowiązania podatkowego oraz przybliżoną kwotę tzw. dodatkowego zobowiązania w VAT (tzw. sankcji VAT) z art. 112c uVAT, wskazując na uzasadnione podejrzenie udziału spółki w oszustwach podatkowych (karuzeli VAT) i obawę nieuiszczenia ww. zobowiązań w przyszłości.

Pełnomocnictwo szczególne trzeba składać do akt postępowania na każdym jego etapie - uchwała NSA z dnia 29 maja 2023 r., sygn. akt I FPS 2/23.

NSA w drodze uchwały uznał, iż pełnomocnictwo szczególne do reprezentowania podatnika, musi być składane do akt na każdym etapie sprawy podatkowej, tj. przy czynnościach sprawdzających, kontroli podatkowej lub celno-skarbowej, jak również na etapie postępowania podatkowego.

Powyższe stanowisko NSA jest zgodne z wcześniejszym stanowiskiem wyrażonym w uchwale z dnia 25 kwietnia 2022 r. (sygn. akt I FPS 1/22).

Podatnikowi należą się odsetki za cały okres nadpłaty podatku wynikającej z wyroku TSUE - wyrok TSUE z dnia 8 czerwca 2023 r., sygn. C-322/22.

TSUE w wydanym orzeczeniu dotyczącym przepisów polskiej Ordynacji podatkowej stwierdził, iż aktualna treść art. 78 par. 5 OrdPod jest niezgodna z prawem UE i to zarówno w zakresie całkowitego pozbawienia podatnika prawa do oprocentowania nadpłaty, jak również, gdy dochodzi do częściowego ograniczenia wysokości należnego podatnikowi oprocentowania.

Spór powstał na kanwie sprawy, w której podatnik na skutek korzystnego wyroku TSUE z 2014 r. (zapadłego w jego sporze z organem podatkowym) wystąpił o zwrotu nadpłaconego podatku za lata 2012-2014. Część podatku za rok 2014 została pobrana przez płatnika i wpłacona na rachunek urzędu skarbowego już po publikacji ww. wyroku TSUE.

Podatnik nie dochował 30-dniowego terminu liczonego od dnia publikacji ww. wyroku na zgłoszenie wniosku o stwierdzenie nadpłaty. Organ podatkowy wypłacił więc odsetki od nadpłaty za okres od dnia pobrania podatku do 30 dnia od publikacji wyroku TSUE zgodnie z art. 78 par. 5 OrdPod, a w zakresie nadpłaconego podatku zapłaconego już po publikacji ww. wyroku – odmówił wypłaty odsetek.

TSUE wskazał, iż każdy podmiot obciążony podatkiem z naruszeniem przepisów UE ma prawo do uzyskania od państwa członkowskiego nie tylko zwrotu nienależnie zapłaconej kwoty podatku, lecz również odsetek od tej kwoty.

Płatnik nie jest zobowiązany do porównywania różnych wersji językowych UPO - wyrok NSA z dnia 18 kwietnia 2023 r., sygn. akt II FSK 400/21.

W wydanym orzeczeniu NSA orzekł, że płatnik nie jest zobowiązany do porównywania różnych wersji językowych UPO i pobrania podatku od odsetek wypłacanych na rzecz nierezydenta, w sytuacji, gdy nie miał pewności czy nierezydent był rzeczywistym właścicielem odsetek.

Polski płatnik dokonywał w latach 2012-2015 wypłaty odsetek na rzecz szwedzkiego rezydenta, bez potrącenia podatku u źródła. W jego ocenie, brak było pewności, że szwedzki odbiorca był ich rzeczywistym właścicielem, a polska wersja UPO ze Szwecją dotycząca opodatkowania odsetek nie zawierała klauzuli tzw. rzeczywistego właściciela (odmiennie niż wersja szwedzka i angielska tej umowy).

Z takim podejściem nie zgodziły się organy podatkowe i orzekły o odpowiedzialności podatkowej płatnika z tytułu niepobrania i niewpłacenia podatku u źródła. Wskazały, iż płatnik powinien zapoznać się z wszystkimi wersjami językowymi umowy i na skutek zastosowania reguł kolizyjnych interpretować ją zgodnie z jej angielską lub szwedzką wersją. WSA w Poznaniu przyznał rację organom podatkowym.

NSA uchylił wyrok WSA oraz decyzje organów podatkowych, wskazując, że państwo nie może nakładać na obywatela obowiązku porównywania wszystkich wersji językowych UPO i ustalania, czy nie ma rozbieżności pomiędzy polską wersją językową a wersjami w innych językach. NSA odwołał się do art. 27 Konstytucji oraz art. 6 ustawy o języku polskim, podkreślając, że na terytorium Polski język polski jest językiem urzędowym i w tym języku powinny być formułowane i publikowane akty prawne. NSA wskazał przy tym, że zawarta w art. 30 UPO ze Szwecją reguła kolizyjna ma zastosowanie jedynie w razie rozbieżności interpretacyjnych powstałych między państwami – stronami tej umowy, co w analizowanej sprawie nie miało miejsca.

Tożsame stanowisko jak powyżej, NSA zajął w wyrokach z dnia 18 kwietnia 2023 r. o sygn. akt II FSK 2524/20, II FSK 2525/20 oraz II FSK 2783/20.

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego – skutki podatkowe.

Planowane na dzień 1 lipca 2023 r. odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego, który obowiązuje w Polsce od 16 marca 2022 r., będzie skutkowało istotnymi zmianami w zakresie obowiązków podatkowych.

Do najważniejszych skutków zaliczyć należy:

(1) przywrócenie obowiązku raportowania schematów podatkowych

Zgodnie z art. 31y tzw. ustawy covidowej, bieg terminów na raportowanie krajowych schematów podatkowych został zawieszony do 30 dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z zagrożeniem Covid-19.

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego z dniem 1 lipca 2023 r. skutkować będzie tym, że począwszy od 1 sierpnia 2023 r. obowiązek raportowania schematów podatkowych zostanie przywrócony.

(2) zmiany w certyfikatach rezydencji

Zgodnie z aktualnymi przepisami, polscy płatnicy wypłacający na rzecz zagranicznych podmiotów należności opodatkowane podatkiem u źródła mają możliwość korzystania z posiadanych certyfikatów rezydencji podatkowej wydanych w 2019 r. w okresie stanu zagrożenia epidemicznego oraz dwa miesiące po jego zakończeniu. Konieczne jest jedynie uzyskanie oświadczenia podatnika, że dane zawarte w takim certyfikacie są aktualne.

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego z dniem 1 lipca 2023 r. skutkować będzie koniecznością posługiwania się aktualnym certyfikatem rezydencji podatkowej. Co do zasady, certyfikat rezydencji jest ważny w terminie ważności wskazanym na dokumencie lub 12 miesięcy w przypadku braku wskazania takiego terminu.

(3) powrót do 3-miesięcznego okresu wydawania interpretacji podatkowych

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego z dniem 1 lipca 2023 r. przywróci 3-miesięczny termin na wydawanie indywidualnych interpretacji podatkowych, zgodnie z art. 14d OrdPod (art. 31g tzw. ustawy covidowej wydłużał ten termin do 6 miesięcy).

(4) skrócenie terminu do zawiadomienia o zapłacie na rachunek spoza tzw. białej listy

Z chwilą odwołania stanu zagrożenia epidemicznego z dniem 1 lipca 2023 r. skróceniu ulegnie termin do zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o zapłacie na rachunek spoza tzw. białej listy z 14 dni do 7 dni, zgodnie z art. 117ba par. 3 pkt 2 OrdPod. Brak takiego zgłoszenia powoduje brak możliwości zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów oraz rodzi odpowiedzialność solidarną podatnika z dostawcą towarów lub usług.

(5) bieg terminu przedawnienia w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe

Zgodnie z art. 15zzr(1) tzw. ustawy covidowej bieg terminu przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe został zawieszony na okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 6 miesięcy po ich odwołaniu. Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego oznacza, że po upływie 6 miesięcy od dnia odwołania tego stanu bieg terminów przedawnienia zostanie odwieszony.

Zmiany w PCC przy zakupie nieruchomości.

Sejm uchwalił nowelizację przepisów w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Prace nad ustawą nie zostały jeszcze zakończone – została ona przekazana Prezydentowi i Marszałkowi Senatu. Nowelizacja zakłada zwolnienie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC) przy zakupie pierwszego mieszkania lub domu jednorodzinnego. Zwolnienie ma obejmować nabycie: prawa własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawa własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego i spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu dotyczącego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego. W tym zakresie nowelizacja ma wejść w życie po 30 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Jednocześnie nowelizacja wprowadza nowe zasady opodatkowania w przypadku nabycia przez jednego kupującego co najmniej sześciu lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej, opodatkowanych podatkiem VAT, lub udziały w tych lokalach, a także w przypadku, gdy kupujący nabył już co najmniej pięć takich lokali lub udziały w nich. W takich sytuacjach przy nabyciu szóstego lokalu i każdego następnego lokalu w tym budynku lub budynkach lub udziału powstanie obowiązek zapłaty PCC w stawce 6 proc. Te zmiany mają wejść w życie od dnia 1 stycznia 2024 r. Takie transakcje będą opodatkowane zarówno PCC, jak i podatkiem VAT.

Do czynności dokonanych przed wejściem w życie nowych przepisów będą mieć zastosowanie przepisy dotychczasowe. Nowe przepisy dotyczące opodatkowania przy nabyciu sześciu lokali i więcej nie będą też miały zastosowania do umów sprzedaży zawieranych w związku z wykonaniem umów zobowiązujących do dokonania tej sprzedaży, zawartych przed dniem wejścia w życie nowelizacji.