Prowizja z tytułu przedterminowej spłaty kredytu stanowi koszt uzyskania przychodu - wyrok NSA z dnia 10 stycznia 2018 r., sygn. akt II FSK 3491/16

Stroną w sprawie była spółka, która wybudowała autostradę, a obecnie prowadzi działalność w zakresie jej eksploatacji. Celem sfinansowania budowy autostrady spółka zaciągnęła kredyt bankowy. Spółka rozważała refinansowanie zadłużenia z tego tytułu poprzez zaciągnięcie nowego zobowiązania z przeznaczeniem na spłatę kredytu. Jednak w związku z wcześniejszą spłatą kredytu spółka miała ponieść dodatkowe koszty w postaci m.in. opłaty prowizyjnej na rzecz banku. W takich okolicznościach spółka wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej celem potwierdzenia, czy wskazane powyżej dodatkowe wydatki będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. W ocenie spółki zaciągnięcie kredytu miało niewątpliwy związek z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, a zatem wszelki koszty poniesione celem jego wcześniejszej spłaty powinny zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Organ podatkowy uznał, że nie można racjonalnie powiązać ww. wydatków z przychodami, jakie spółka zamierza osiągnąć w przyszłości, bądź z zachowaniem lub zabezpieczeniem przychodów. Cel wskazany przez ustawodawcę, jako osiągnięcie przychodów podatkowych lub zabezpieczenie albo zachowanie ich źródła, nie zostanie uzyskany poprzez zapłatę ww. prowizji oraz innych kosztów związanych z przedterminową spłatą kredytu. Organ argumentował, że skoro zarówno kwota główna kredytu, jak i odsetki, powinny zostać zapłacone na dzień zapadalności kredytu, za nieuzasadnione należy uznać spłacenie kredytu przed tym terminem, z czym wiąże się konieczność poniesienia wydatków w postaci prowizji i innych kosztów przedterminowej spłaty zadłużenia. Gdyby spłata kredytu nastąpiła na dzień jego zapadalności, nie doszłoby do powstania po stronie spółki dodatkowych kosztów z tytułu przedterminowej spłaty.

NSA nie zgodził się ze stanowiskiem organu podatkowe, uznając racje spółki. Sąd wskazał, że opóźnienie w spłacie zaciągniętego kredytu bankowego stanowiłoby dla spółki poważne ryzyko utraty koncesji na eksploatację autostrady, co byłoby równoznaczne z koniecznością zakończenia prowadzenia tej działalności. Refinansowanie tego kredytu polega na zamianie posiadanego kredytu na nowy udzielany zazwyczaj na lepszych warunkach.
Nowy bank spłaca dotychczasowy kredyt, a dłużnik spłaca dług w nowym banku na nowych warunkach, co jest równoznacznie z polepszeniem sytuacji finansowej spółki. Wobec tego prowizja pobierana przez bank z tytułu wcześniejszej spłaty refinansowanego kredytu powinna być rozpoznawana jako koszt uzyskania przychodów służący zabezpieczeniu źródła przychodów.

Wynagrodzenie z tytułu umorzenia udziałów nie podlega szacowaniu przez organ podatkowy - interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 stycznia 2018 r., sygn. akt 0111-KDIB1-2.4010.456.2017.1.PH

W przypadku uzyskania przez wspólnika wynagrodzenia z tytułu dobrowolnego umorzenia udziałów w spółce w trybie art. 199 § 1 KSH nie ma zastosowania przepis art. 14 ust. 1 oraz ust. 2 Ustawy CIT, ponieważ przepis ten ma zastosowanie wyłącznie do „ceny” sprzedaży, a nie odnosi się do „wynagrodzenia”, o którym mowa w art. 199 KSH, tj. wynagrodzenia z tytułu zbycia udziałów celem umorzenia. Instytucji dobrowolnego umorzenia udziałów za wynagrodzeniem nie można utożsamiać ze zbyciem udziału w drodze umowy sprzedaży, gdzie cena określana jest przez strony, gdyż nabycie udziałów przez spółkę celem umorzenia stanowi integralny element procedury umorzenia udziałów.
Tym samym zbycie udziałów na rzecz spółki w ramach procedury dobrowolnego umorzenia udziałów za wynagrodzeniem nie stanowi określonego w art. 14 ust. 1 i 2 Ustawy CIT odpłatnego zbycia praw majątkowych za cenę wyrażoną w umowie.

Grunt i prawo wieczystego użytkowania gruntu nabyte z zamiarem dalszej odsprzedaży stanowią towary handlowe, a nie środki trwałe - wyrok NSA ^ z dnia 3 stycznia 2018 r., sygn. akt II FSK 3120/16

Przedmiotem sporu był sposób określenia kosztów uzyskania przychodów z tytułu sprzedaży przez spółkę komandytową prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, które zostało uprzednio wniesione do tej spółki jako wkład wspólnika i zakwalifikowane jako towar handlowy. W związku z transakcją sprzedaży prawa użytkowania wieczystego wspólnicy spółki komandytowej rozpoznali koszty uzyskania przychodów w wysokości wartości rynkowej prawa użytkowania wieczystego, określonej w akcie notarialnym dokumentującym wniesienie wkładu do spółki. Organ podatkowy uznał takie podejście za nieprawidłowe, wskazując, iż wskazane powyżej zasady ustalania kosztów podatkowych jest możliwe jedynie w odniesieniu do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zaś wniesione do spółki komandytowej prawo użytkowania wieczystego zostało zakwalifikowane jako towar handlowy. Ponadto podejście zastosowane przez podatników powoduje możliwość ustalenia kosztów uzyskania przychodów w wartości ustalonej samodzielnie przez podatników.

Z oceną prawną organu podatkowego zgodziły się sądy administracyjne. NSA wskazał, że co do zasady grunt i prawo wieczystego użytkowania gruntu mogą stanowić środki trwałe, co do których koszty podatkowe rozliczane są poprzez odpisy amortyzacyjne na zasadach określonych w art. 22g ust. 1 Ustawy o PIT. Zasady te nie mają jednak zastosowania w sytuacji, gdy ze względu na rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej (np. handel nieruchomościami, działalność deweloperska) nabyte grunty stanowią towary handlowe. Do środków trwałych nie można zaliczyć gruntów i praw wieczystego użytkowania nabytych z zamiarem dalszej odsprzedaży. W takiej sytuacji koszty podatkowe rozliczane są na zasadach ogólnych w oparciu o art. 22 ust. 1 Ustawy o PIT.

Wynajem na cele mieszkaniowe domów wybudowanych z zamiarem sprzedaży stanowi zmianę ich przeznaczenia i skutkuje obowiązkiem korekty VAT - wyrok NSA z dnia 12 stycznia 2018 r., sygn. akt I FSK 220/16

Sprawa dotyczyła spółki deweloperskiej, która ze względu na niemożność sprzedaży wybudowanych domów zawierała z klientami umowy najmu domów, z opcją ich późniejszego wykupu. Umowy najmu zawierane były w celach mieszkaniowych, stąd transakcje te były zwolnione z opodatkowania VAT.
Spółka powzięła wątpliwość, czy taka sytuacja stanowi zmianę przeznaczenia wybudowanych domów, w konsekwencji konieczność korekty VAT naliczonego, który został odliczony w związku z budową domów.

NSA wskazał, iż w sytuacji, gdy spółka deweloperska z uwagi na niemożność sprzedaży wybudowanych domów zawiera z klientami umowy najmu tych domów z opcją ich wykupu, a przedmiotowe domy traktuje jako towary handlowe (a nie środki trwałe), zastosowanie znajdzie art. 91 ust. 7d u.p.t.u. stanowiący o korektach w przypadku towarów handlowych. Sam zamiar sprzedaży domów w przyszłości nie niweluje skutku w postaci zmiany przeznaczenia tychże domów, skoro spółka wybudowała je z zamiarem sprzedaży, czyli czynności opodatkowanej, ale obecnie przeznacza je do wynajmu na cele mieszkaniowe, a więc uzyskuje dochody (obrót) z tytułu najmu, który podlega zwolnieniu z opodatkowania VAT.
Zobowiązanie się spółki w umowie najmu do sprzedaży domów w przyszłości nie zmienia charakteru umowy najmu. Taka sytuacja oznacza faktyczną zmianę przeznaczenia domów, którą należy uwzględnić przy określaniu obowiązku dokonania korekty w podatku VAT.

Kolejne zmiany w ustawach o podatkach dochodowych w zakresie objętym nowelizacjami, które weszły w życie 1 stycznia 2018 roku

Dnia 4 stycznia 2018 r. został opublikowany projekt ustawy mającej na celu m.in. doprecyzowanie przepisów Ustawy o PIT i CIT, których zmiany weszły w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. Proponowane zmiany są związane przede wszystkim z kontrowersjami interpretacyjnymi, jakie pojawiły się na tle znowelizowanych przepisów.

Projektowane zmiany przewidują:

• przywrócenie dotychczasowych zasad amortyzacji majątku otrzymanego w ramach spadku lub darowizny,

• jednoznaczne wyłączenie z opodatkowania wkładów pieniężnych do spółek kapitałowych,

• doprecyzowanie zasad opodatkowania akcyjnych programów motywacyjnych.