W ostatnich dniach do wiadomości publicznej podane zostały wyniki analizy przygotowanej wspólnie przez analityków Ministerstwa Finansów oraz ZUS, dotyczącej wpływu umów cywilnoprawnych na poziom odprowadzanych do ZUS składek na ubezpieczenie społeczne. Zgodnie z wynikami analizy, wysokość potencjalnych składek, jakie mogłyby być odprowadzane od przychodów generowanych w ramach umów cywilnoprawnych oscyluje w granicach 5 mld złotych.

W związku z tym poinformowano, iż Ministerstwo Finansów planuje rozpoczęcie działań legislacyjnych, w efekcie których pełnym składkom na ubezpieczenie społeczne będą podlegały wszystkie umowy cywilnoprawne, w tym również wyłączone do tej pory z tego obowiązku umowy o dzieło.

Należy wskazać, iż informacje na temat możliwości pełnego oskładkowania umów cywilnoprawnych pojawiły się również na początku tego roku. Wtedy prace nad nowymi przepisami zostały wstrzymane m.in. ze względu na podnoszone wątpliwości oraz konieczność przeprowadzenia dodatkowych analiz.

Powyższy pomysł jest kontrowersyjny z kilku powodów. Po pierwsze, oskładkowanie umów o dzieło spowoduje znaczny wzrost kosztów zatrudnienia (o ok. 20%), co z kolei może przyczynić się do zwiększenia pracy wykonywanej w tzw. szarej strefie, w efekcie czego Skarb Państwa nie tylko nie zwiększy przychodów z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, lecz również ograniczy zyski z podatków od przychodów generowanych w ramach tego typu umów. Należy podkreślić, iż oskładkowanie umów cywilnoprawnych przyczyni się nie tylko do zwiększenia kosztów po stronie pracodawców, a również po stronie podmiotów wykonujących świadczenia na podstawie umów cywilnoprawnych, którzy również zobowiązani są do ponoszenia części kosztów składek.

Po drugie oskładkowanie umów o dzieło budzi wątpliwości ze względu na charakter prawny przedmiotowej umowy. Ze swej istoty umowa ta nie jest bowiem umową czasową, a dotyczy raczej czynności, które pomimo tego, że mogą trwać określony czas, mają raczej charakter jednorazowy (wykonanie dzieła, osiągniecie pewnego rezultatu). W konsekwencji, w odniesieniu do tego typu umów trudno jest ustalić np. okres składkowy.

Ze względu na wstępny etap, trudno jest określić kierunek zmian oraz szczegółowe rozwiązania, jakie zostaną zaproponowane w toku prac. Niemniej, biorąc pod uwagę fakt, iż omawiane kwestie mogą oddziaływać na wiele aspektów istotnych z czysto gospodarczego punktu widzenia, jak również pracodawców i pracowników, planowane zmiany muszą zostać poprzedzone szczegółową analizą oraz konsultacjami społecznymi.

Skontaktuj się z autorami:
Agnieszka Soja, Partner SPCG
Łukasz Koc, Associate SPC