Skutki podatkowe związane z przekazaniem środków pieniężnych stanowiących równowartość VAT naliczonego w związku z wniesieniem aportu do spółki - wyrok NSA z dnia 4 kwietnia 2019 r., sygn. II FSK 1035/17.

Wyrok dotyczył osoby fizycznej, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wniosła do sp. z o.o. wkład niepieniężny w postaci nieruchomości. Przedmiotowy aport podlegał opodatkowaniu VAT, w związku z czym podatnik wystawił fakturę dokumentującą transakcję, a spółka otrzymująca aport przekazała podatnikowi kwotę pieniężną równą kwocie VAT wykazanej na fakturze.

W związku z powyższym po stronie podatnika (osoby fizycznej) pojawiły się wątpliwości co do tego, czy przekazana przez spółkę kwota VAT stanowi dla niego przychód podatkowy na gruncie PIT. Zgodnie ze stanowiskiem podatnika przedstawionym we wniosku o wydanie interpretacji podatkowej, wartość podatku należnego VAT zapłaconego przez spółkę nie stanowi dla niego przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym na gruncie PIT. Podatnik wskazał, że nie istnieje żadna wyraźna podstawa prawna kreująca dla niego przychód w omawianym zakresie. Dodatkowo podatnik wskazał, że w świetle art. 17 ust. 1 pkt 9 Ustawy o PIT w przypadku wniesienia wkładów niepieniężnych do spółek kapitałowych przychodem jest tylko nominalna wartość udziałów.

Organ podatkowy uznał powyższe stanowisko za nieprawidłowe, wskazując, że zasadą jest, iż przychodem z działalności gospodarczej jest każda kwota należna podatnikowi prowadzącemu działalność gospodarczą w związku z tą działalnością. Wskazany w art. 14 Ustawy o PIT katalog przychodów z działalności gospodarczej nie ma charakteru zamkniętego. Przy kwalifikacji przychodu z odpłatnego zbycia składników majątku decydujące znaczenie ma przedmiotowe i funkcjonalne powiązanie danego rodzaju przychodu ze źródłem jego uzyskania. Okoliczności faktyczne opisanego stanu faktycznego wskazują, że kwota pieniężna przekazana podatnikowi przez spółkę ma ścisły związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, w związku z czym powinna zostać zakwalifikowana do tego źródła przychodu.

NSA nie podzielił stanowiska organu podatkowego. Zdaniem NSA, wartość zapłaconego podatnikowi przez spółkę podatku należnego VAT nie stanowi dla podatnika przychodu podatkowego na gruncie PIT, gdyż podatnik zobowiązany jest odprowadzić tę kwotę na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Uzyskana przez podatnika kwota ta nie będzie zatem stanowić definitywnego przysporzenia dla niego.

Możliwość zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów w odniesieniu do honorarium za rozporządzenie prawami autorskimi - wyrok NSA z dnia 17 kwietnia 2019 r., sygn. II FSK 1339/17.

Z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej wystąpiła spółka, która zatrudniała informatyków na podstawie umów o pracę. Pracownicy ci zajmowali się tworzeniem określonych fragmentów programów komputerowych. Ich czas pracy rejestrowany był elektronicznie, przy użyciu wewnętrznego systemu raportowania czasu, w którym  zawarte były informacje o faktycznie wykonanej pracy w ramach danego projektu. Wynagrodzenie ww. pracowników zostało określone w stałej kwocie wypłacanej miesięcznie. Z racji opisanych powyżej reguł rejestracji czasu pracy, wysokość wynagrodzenia przypadającego pracownikowi za wykonywanie pracy twórczej i przeniesienie na spółkę majątkowych praw autorskich mogła być obliczona poprzez zastosowanie proporcji czasu pracy udokumentowanego w systemie rejestracji poświęconego na pracę twórczą do całkowitego czasu pracy zarejestrowanego w systemie w danym okresie.

W związku z tym spółka wniosła o potwierdzenie, że w odniesieniu do wynagrodzenia uzyskiwanego przez pracownika z tytułu pracy twórczej i przeniesienia na nią majątkowych praw autorskich, którego wysokość będzie każdorazowo ustalana na podstawie opisanego wyżej rejestru czasu pracy, znajdą zastosowanie 50% koszty uzyskania przychodu.

Zarówno organ podatkowy, jak i NSA, nie podzieliły stanowiska podatnika. Wskazano, że warunkiem zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów jest określenie w umowie o pracę części wynagrodzenia związanego z wykonywaniem obowiązków pracowniczych i części przysługującej w zamian za korzystanie z praw autorskich. Wynagrodzeniem za korzystanie z praw autorskich jest wynagrodzenie za przeniesienie praw do danego utworu, a nie wynagrodzenie za czas poświęcony na tworzenie utworu. Natomiast ze stanu faktycznego nie wynika, aby zawarte z pracownikami umowy przewidywały odrębną część wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich. W konsekwencji w takim przypadku brak jest możliwości zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów.

Zasady uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności przysługującej wobec dłużników solidarnych - wyrok NSA z dnia 25 kwietnia 2019 r., sygn. II FSK 3784/18.

Stroną w sprawie była spółka, która podpisała umowę podwykonawczą z generalnym wykonawcą robót budowlanych. Zrealizowane przez spółkę (jako podwykonawcę) roboty budowlane zostały odebrane oraz udokumentowane fakturami VAT. Za zobowiązania z tytułu wykonanych przez spółkę robót budowlanych, na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, solidarną odpowiedzialność ponosił generalny wykonawca i inwestor. Już po odbiorze prac i wystawieniu faktur w stosunku do generalnego wykonawcy otwarte zostało postępowanie układowe. Spółka posiadała dokumenty pozwalające na uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności w trybie art. 16 ust. 2a Ustawy o CIT wobec generalnego wykonawcy. Spółka wystąpiła z wnioskiem o interpretację w celu potwierdzenia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieuregulowanej wierzytelności z tytułu przysługującego jej wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych.

Zdaniem NSA, dla możliwości uznania, że doszło do uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności w rozumieniu przepisów Ustawy o CIT, konieczne jest posiadanie stosownych dokumentów na potwierdzenie tej nieściągalności w odniesieniu do wszystkich dłużników solidarnych. Nie jest wystarczające uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności w odniesieniu tylko do jednego z dłużników. W Ustawie o CIT mowa jest bowiem o uprawdopodobnieniu nieściągalności wierzytelności, bez wskazania, wobec kogo ta nieściągalność ma być uprawdopodobniona. Taka treść przepisów  wskazuje na konieczność uprawdopodobnienia nieściągalności w odniesieniu do wszystkich podmiotów, od których wierzytelność może być dochodzona. Jeżeli spółka nie wykazała nieściągalności wierzytelności również w stosunku do inwestora, nie przysługuje jej prawo do zaliczenia wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów.

Straty z tytułu gwarancji bankowych stanowiących zabezpieczenie zobowiązań innych niż kredyty i pożyczki na gruncie przepisów Ustawy o CIT obowiązujących przed 1 stycznia 2019 r. - wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 kwietnia 2019 r., sygn. III SA/Wa 2100/18.

Sprawa dotyczyła banku, który w ramach prowadzonej działalności udzielał gwarancji bankowych na zabezpieczenie zobowiązań innych niż te wynikające z konieczności spłaty kredytów lub pożyczek. Bank wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji w celu potwierdzenia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów strat związanych z brakiem możliwości wyegzekwowania od klienta zwrotu kwoty gwarancji wypłaconej przez bank na rzecz podmiotu uprawnionego z gwarancji. Bank wskazał, że nieściągalność wierzytelności z tytułu zwrotu kwoty wypłaconej gwarancji bankowej jest w każdym wypadku udokumentowana zgodnie z art. 16 ust. 2 Ustawy o CIT.

Organ podatkowy wskazał, że możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów dotyczy tylko strat z takich gwarancji, które zostały udzielone na spłatę kredytów lub pożyczek. W związku z tym, że opisane gwarancje były udzielane przez bank na inne cele, w analizowanej sytuacji możliwość taka nie występuje.

Odmienne stanowisko zajął WSA w Warszawie. WSA wskazał, że użyte w art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. c) Ustawy o CIT pojęcie gwarancji nie odnosi się tylko do gwarancji dotyczących spłaty kredytów i pożyczek, gdyż zastosowano alternatywę rozłączną z pojęciem poręczeń. W związku z tym straty z tytułu gwarancji mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, nie tylko wtedy, gdy gwarancje zostały udzielone na spłatę kredytów i pożyczek.

Należy podkreślić, że przedmiotowy wyrok ma jednak zastosowanie jedynie w odniesieniu do stanów faktycznych zaistniałych przed dniem 1 stycznia 2019 r., gdyż od tego dnia przepis art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. c) Ustawy o CIT uległ nowelizacji, w związku z którą wykreślona została alternatywa rozłączna stanowiąca podstawę orzeczenia WSA w opisanej sprawie.

Przesłanki uznania dostawy zespołu zabudowanych nieruchomości za dostawę zorganizowanej części przedsiębiorstwa w świetle art. 2 pkt 27e Ustawy VAT - wyrok NSA z dnia 12 kwietnia 2019 r., sygn. I FSK 1831/17.

Przedmiotem postępowania było zagadnienie, czy nabyte przez spółkę składniki majątku w postaci nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem handlowym wraz z ruchomościami będącymi jego wyposażeniem stanowiły zorganizowaną część przedsiębiorstwa (ZCP) na gruncie Ustawy o VAT.

Przedmiotowa transakcja została udokumentowana fakturą VAT, a podatnik odliczył jako podatek naliczony kwotę VAT wykazaną na fakturze i wobec nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w danym okresie rozliczeniowym wystąpił o zwrot VAT. Organy podatkowe odmówiły zwrotu VAT, uznając, że przedmiotowa transakcja dotyczyła ZCP, a tym samym nie podlegała opodatkowaniu VAT. W ocenie organów podatkowych kluczowe było tu ustalenie, że przy wykorzystaniu nabytych przez spółkę składników majątkowych możliwe jest prowadzenie działalności w zakresie usług wynajmu powierzchni handlowych na takich samych zasadach, jak czynił to podmiot, który dokonał dostawy tych składników majątkowych na rzecz spółki. Wskazano, że pomimo, iż podmiot zbywający nie prowadził wyodrębnionej księgowości w zakresie przychodów (obrotów) i kosztów związanych z wynajmem lokali znajdujących się w sprzedanym budynku, to możliwe jest ich przyporządkowanie do działalności prowadzonej w ramach sprzedawanej nieruchomości, gdyż umowy najmu zawarto z określonymi podmiotami. W ocenie organów podatkowych, spółka miała możliwość kontynuowania działalności zbywcy w zakresie wynajmu lokali przy wykorzystaniu nabytych składników majątkowych.

NSA nie podzielił powyższego stanowiska fiskusa. Wskazał, że stwierdzenie, iż ZCP tworzy zespół składników majątkowych zdolnych do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej, należy rozumieć w ten sposób, że w kształcie, w jakim zespół ten jest zbywany, może on wykonywać określone zadania gospodarcze bez jakichkolwiek modyfikacji. To zaś oznacza, że zespół tych składników powinien być już wyodrębniony w przedsiębiorstwie zbywcy. Wyodrębnienie wiąże się natomiast z obsługą tej działalności przez pracowników, finansowaniem, obsługą istniejących umów, zawieraniem nowych. Same w sobie zabudowane nieruchomości nie tworzą całości zdolnej do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej, a tym samym nie stanowią ZCP, nawet, jeżeli również zbywca wykorzystywał je do prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na wynajmowaniu nieruchomości lub ich części.

Założenia kolejnej nowelizacji Ustawy o PIT.

Ministerstwo Finansów przedstawiło założenia nowelizacji Ustawy o PIT, które mają wejść w życie w drugiej połowie 2019 roku lub od dnia 1 stycznia 2020 r. Planowane zmiany przewidują:

• Zwolnienie z PIT dla osób, które nie ukończyły 26 roku życia i osiągają przychody ze stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy, stosunku służbowego lub stosunku pracy nakładczej. Przepisy mają wejść w życie od dnia 1 października 2019 r. i mają  mieć zastosowanie do przychodów uzyskanych od tego dnia. W 2019 roku (od października do grudnia) płatnicy będą jednak obliczać i wpłacać zaliczki na podatek bez stosowania ww. zwolnienia. Ulga ma być uwzględniana przy obliczaniu zaliczek na podatek od dnia 1 stycznia 2020 r.
• Podwyższenie zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów znajdujących zastosowanie w stosunku do pracowników. Nowa wysokość kosztów uzyskania przychodu ma wynosić 3.000 zł (koszty standardowe, obecnie 1.335 zł) i 3.600 zł (podwyższone koszty dla osób dojeżdżających, obecnie 1.668,72 zł);
• Wprowadzenie od dnia 1 stycznia 2020 r. nowej skali podatkowej, uwzględniającej nową 17% stawkę podatku. Nowa skala podatkowa ma się przedstawiać następująco: