Zasady ustalania kosztów uzyskania przychodów w przypadku zbycia udziałów w sp. z o.o. przez spółkę kapitałową, która powstała w wyniku przekształcenia spółki jawnej - wyrok NSA z dnia 3 października 2019 r., sygn. akt II FSK 3677/17.

Sprawa dotyczyła spółki kapitałowej („Spółka”) powstałej w wyniku przekształcenia spółki jawnej. Przed przekształceniem w spółkę kapitałową wspólnicy spółki jawnej wnieśli do niej wkład niepieniężny w postaci udziałów w  sp. z o.o. („Udziały”). Po przekształceniu Spółka planowała sprzedaż Udziałów. W związku z tym wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej,  wnosząc o potwierdzenie, w jakiej wysokości powinna rozpoznać koszty uzyskania przychodu uzyskanego ze sprzedaży Udziałów. Spółka wskazała, że w jej ocenie kosztem uzyskania przychodu będzie kwota, o jaką w wyniku wniesienia aportu uległ zwiększeniu wkład kapitałowy wspólników Spółki przed jej przekształceniem.

Organ uznał stanowisko Spółki za nieprawidłowe. Wskazał, że kosztem uzyskania przychodu może być jedynie wydatek faktycznie poniesiony przez podatnika. W konsekwencji w analizowanym stanie faktycznym koszty uzyskania przychodu z tytułu zbycia Udziałów powinny odpowiadać wysokości wydatków poniesionych przez wspólników Spółki na nabycie Udziałów. NSA zgodził się ze stanowiskiem organu podatkowego.

Wskazana powyżej kwestia budzi rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. Część sądów przyjmuje stanowisko korzystne dla podatników, które w omawianej sprawie zostało zaprezentowane przez Spółkę. Obecnie dominująca linia orzecznicza potwierdza jednak stanowisko prezentowane w niniejszej sprawie przez organ podatkowy. Takie też stanowisko zostało zaprezentowane w omówionym wyroku NSA.

Zasady ustalania kosztów uzyskania przychodu z tytułu zbycia pakietu wierzytelności - wyrok NSA z dnia 17 października 2019 r., sygn. akt II FSK 3570/17.

W sprawie będącej przedmiotem omawianego wyroku bank zbywał na rzecz podmiotu trzeciego pakiety wierzytelności związanych z udzielonymi kredytami hipotecznymi. Na moment zbycia wierzytelności nie były wierzytelnościami trudnymi. W związku z tym po stronie banku pojawiły się wątpliwości, co do tego, czy kosztem uzyskania przychodu z tytułu wskazanych transakcji może być również wartość odsetek z tytułu kredytu, naliczonych, lecz niezapłaconych i nieskapitalizowanych do dnia zbycia wierzytelności. W ocenie banku odsetki te powinny  stanowić koszt uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży wierzytelności, do wysokości uzyskanego przychodu (tzn. bez możliwości rozpoznania straty). Organ uznał stanowisko banku za nieprawidłowe.

NSA przyznał rację organowi podatkowemu. Wskazał, że kwestia, która budzi wątpliwości banku, nie została uregulowana wprost w przepisach Ustawy o CIT. W ocenie NSA w analizowanym stanie faktycznym kluczowe znaczenie ma zasada współmierności przychodów i kosztów. W tym kontekście NSA wskazał, że nieskapitalizowane odsetki nie były przychodem banku. W konsekwencji odsetki te nie mogą również stanowić dla banku kosztów uzyskania przychodów.

Ochrona interesów podatkowych pracownika w przypadku otrzymania przez pracodawcę błędnej interpretacji podatkowej - wyrok NSA z dnia 3 października 2019 r., sygn. akt II FSK 3349/17.

W analizowanej sprawie podatnik został oddelegowany do pracy przy projekcie, którego realizacja była współfinansowana ze środków unijnych. W związku z tym pracodawca podatnika wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej w celu ustalenia, czy jest zobowiązany do pobierania zaliczek na PIT od wynagrodzenia wypłacanego na jego rzecz. W wydanej interpretacji organ podatkowy wskazał, że ze względu na współfinansowanie projektu ze środków unijnych wynagrodzenie wypłacane na rzecz podatnika powinno podlegać zwolnieniu z opodatkowania. W konsekwencji pracodawca nie ma obowiązku pobierania zaliczek na PIT.

Jednak  uzyskana przez pracodawcę interpretacja została przez fiskusa uznana za błędną i zmieniona z urzędu. W związku z tym podatnik zwrócił się do organu podatkowego z pytaniem, czy w wyniku zmiany interpretacji będzie zobowiązany do uregulowania zaległego PIT. Wskazał na art. 26a Ordynacji Podatkowej, zgodnie z którym podatnik nie ponosi odpowiedzialności z tytułu zaniżenia lub nieujawnienia przez płatnika podstawy opodatkowania do wysokości zaliczki, do której pobrania zobowiązany jest płatnik. Organ podatkowy zwrócił uwagę, że przedmiotowy przepis znajduje zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy płatnik ma obowiązek poboru zaliczek na PIT, jednak ich nie pobiera. W analizowanej sytuacji płatnik nie miał obowiązku poboru zaliczki na skutek uzyskanej interpretacji podatkowej. W konsekwencji to podatnik będzie zobowiązany do uregulowania zaległego podatku.

NSA nie zgodził się ze stanowiskiem organu podatkowego. W ocenie NSA, zobowiązanie do pobrania zaliczki na PIT należy oceniać w kategoriach obiektywnych. W rezultacie należy dokonać analizy, czy zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi płatnik miał obowiązek pobrać zaliczki na podatek. Jeżeli przepisy nakładały na płatnika obowiązek poboru zaliczek, to przesłanki z art. 26a Ordynacji Podatkowej zostały spełnione. W takiej sytuacji zobowiązanym do zapłaty zaległych zaliczek na PIT pozostaje płatnik,  a nie podatnik, a fakt posiadania przez płatnika interpretacji, która wskazuje na brak obowiązku poboru zaliczek, skutkuje jedynie tym, że płatnik korzysta z mocy ochronnej wynikającej z zastosowania się do interpretacji.

Zaliczki na poczet zakupu mieszkania powinny być opodatkowane po stronie tego podmiotu, który faktycznie dokona jego sprzedaży - wyrok NSA z dnia 16 października 2019 r., sygn. akt I FSK 1273/17.

W ramach stanu faktycznego będącego przedmiotem sporu deweloper realizował projekt budowy osiedla mieszkaniowego. W związku z realizacją projektu deweloper uzyskiwał od nabywców lokali mieszkalnych zaliczki na poczet ceny nabycia. Z tytułu otrzymanych zaliczek deweloper rozliczał VAT.

Ze względów biznesowych deweloper podjął decyzję o zbyciu inwestycji na rzecz podmiotu trzeciego (inwestora). Sprzedaż inwestycji nastąpiła przed wybudowaniem osiedla oraz oddaniem go do użytku. W związku ze sprzedażą deweloper został zobowiązany do przekazania inwestorowi kwot zaliczek otrzymanych od nabywców.

W związku z tym inwestor zwrócił się do organu podatkowego z pytaniem, czy przekazane przez dewelopera kwoty zaliczek powinny podlegać opodatkowaniu również po stronie inwestora. Zgodnie ze stanowiskiem podatnika przedmiotowe wpłaty nie mogą być z jego punktu widzenia traktowane jako zaliczki na poczet przyszłej sprzedaży mieszkań, w związku z czym brak jest przesłanek pozwalających na przyjęcie, że z tego tytułu po jego stronie  powstaje obowiązek podatkowy na podstawie art. 19a ust. 8 Ustawy o VAT.

Organ podatkowy uznał stanowisko inwestora za nieprawidłowe. Wskazał, że obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanych zaliczek jest ściśle związany z przyszłą dostawą towarów lub świadczeniem usług. W analizowanym stanie faktycznym, w związku ze zbyciem inwestycji, nie ma możliwości, aby w przyszłości to deweloper dokonał dostawy towarów (mieszkań) na rzecz nabywców. Dostawa przedmiotowych towarów zostanie dokonana przez inwestora i to ten podmiot, w ocenie organu podatkowego, jest zobowiązany do rozpoznania obowiązku podatkowego w podatku vat z tytułu zaliczek, nawet w sytuacji, gdy zaliczki te zostały uprzednio faktycznie uiszczone na rzecz innego podmiotu.

Stanowisko organu podatkowego zostało podzielone przez NSA. Przyjęcie takiego stanowiska budzi wiele istotnych wątpliwości praktycznych. W konsekwencji dochodzi bowiem do opodatkowania zaliczek zarówno po stronie inwestora, jak i  dewelopera. W praktyce, wdrażając stanowisko zaprezentowane w omawianym wyroku deweloper powinien mieć możliwość korekty rozliczeń VAT z tego tytułu.

Zastosowanie stawki 0% przy eksporcie towarów - wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 17 października 2019 r., sygn. C-653/18.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył rozliczeń VAT, które zostały dokonane przez podatnika w związku ze sprzedażą telefonów komórkowych na rzecz podmiotu mającego siedzibę na terytorium Ukrainy. W związku z dokonaną transakcją podatnik zastosował stawkę 0% właściwą dla eksportu towarów. Podatnik posiadał wszelką dokumentację (m.in. dokumenty SAD) pozwalającą na zastosowanie obniżonej stawki.

W trakcie przeprowadzonej kontroli podatkowej fiskus zakwestionował możliwość zastosowania stawki 0% argumentując, że zebrane w toku kontroli informacje wskazują, że towary zostały dostarczone na rzecz innego podmiotu, niż pierwotnie wskazany na fakturach. Sprawa trafiła do NSA, który postanowił zwrócić się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym w zakresie tego, czy o eksporcie towarów można mówić tylko wtedy, gdy istnieje zgodność pomiędzy nabywcą wykazanym na fakturze, a faktycznym kupującym. TSUE uznał taką wykładnię przepisów VAT za nieprawidłową. W ocenie TSUE kluczowe dla zastosowania stawki 0% jest to, czy towar naprawdę opuścił terytorium Unii. Nie ma natomiast znaczenia, czy towar trafił do nabywcy innego niż określony na fakturze.

Dodatnia wartość firmy (tzw. goodwill) nie podlega opodatkowaniu PCC - wyrok NSA z dnia 10 października 2019 r., sygn. akt II FSK 3591/17.

Zgodnie ze stanowiskiem NSA zaprezentowanym we wskazanym wyroku, dodatnia wartość firmy nie jest prawem majątkowym, które może stanowić składnik przedsiębiorstwa podlegający opodatkowaniu PCC. W konsekwencji ta część ceny nabycia przedsiębiorstwa, która została alokowana na dodatnią wartość firmy, nie podlega opodatkowaniu PCC.  NSA oparł się na ugruntowanym w orzecznictwie stanowisku, zgodnie z którym przedsiębiorstwo należy traktować nie jako odrębne prawo podmiotowe, ale jako zbiór rzeczy, praw oraz innych składników majątkowych. Dokonując sprzedaży przedsiębiorstwa, faktycznie dokonuje się zatem zbycia zbioru rzeczy i praw majątkowych. W rezultacie sprzedaż przedsiębiorstwa powinna podlegać opodatkowaniu PCC w odniesieniu do poszczególnych składników tego przedsiębiorstwa. W ocenie NSA wartość firmy (goodwill) nie jest prawem majątkowym. Wartość firmy nie może być samodzielnie przedmiotem obrotu, nie ma cech zbywalności i nie istnieje w ogóle jej zobiektywizowana wartość. Wartość firmy aktualizuje się (powstaje) dopiero w momencie sprzedaży przedsiębiorstwa.

Wskazany wyrok jest kolejnym korzystnym dla podatników orzeczeniem NSA w tej kwestii. W tym roku NSA wyraził analogiczne stanowisko również w wyroku z dnia 23 maja 2019 r., sygn. II FSK 1393/17. Stanowisko sądów administracyjnych, w tym NSA, nie jest jednak w tym zakresie jednolite. Tytułem przykładu należy wskazać wyrok NSA z dnia 14 listopada 2018 r., sygn. akt II FSK 3253/16. Zarówno wyrok z maja br., jak i omawiany wyrok, wskazują na to, że linia orzecznicza zmierza w kierunku korzystnym dla podatników.

Ustawa o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych

Dnia 18 października 2019 r. Senat przyjął bez poprawek ustawę z 16 października 2019 r.  o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych. Obecnie ustawa czeka na podpis Prezydenta. Konsekwencje podatkowe przedmiotowej ustawy zostały szerzej omówione w ostatnim alercie podatkowym SPCG oraz wrześniowym newsletterze podatkowym.